Page 20 - เบญจมาศ คุชนี โรคเบาหวานและคุณประโยชน์ของผักพื้นบ้านไทย 2565

8 | เบญจมาศ คุชน นี โรค เ บ า ห ว า น แ ล ะ คุ ณ ป ระ โย ช น ข อ ง ผั ก พ น บ้ าน ไท ย ใ น ผู ป่ ว ย โ ร ค เ บ าห ว าน | 9
ี
8 | เ บ ญ จ ม า ศ คุช
้
์
้
ื

peptide (connecting peptide) ออก ดังนั้นเมื่อเบต้าเซลล์ถูกกระตุ้นให้หลั่งอนซูลิน จะ ต่อเนื่องกัน (intracellular signaling cascade) การส่งสัญญาณผ่านตัวรับอินซูลินผ่านวิถี
ิ
มีการหลั่งฮอร์โมนอนซูลินออกมาร่วมกับ C-peptide ในสัดส่วนที่เท่ากัน บทบาทหน้าที่ phosphatidylinositol-3-kinase (PI3K)/Protein kinase B (Akt) ถือว่าเป็นวิถีหลักใน
ิ
ิ
่
่
่
ั
่
ของ C-peptide ในรางกายยงไมทราบแนชัด แตสามารถใช้ C-peptide เป็นดัชนีบ่งชี้ การออกฤทธิ์ของอนซูลิน เนื่องจากเกี่ยวข้องกับเมแทบอลิซึมของคาร์โบไฮเดรต ไขมัน
ุ
์
้
่
ปริมาณการหลั่งของอนซูลินในร่างกาย และยังใช้จ้าแนกภาวะที่มีอนซูลินสูงในเลือดว่าเกิด และโปรตีน การกระตนผานเอนไซม PI3K จะมีผลเปลี่ยน phosphatidylinositol 4,5-
ิ
ิ
จากการหลั่งในร่างกายหรือได้รับจากภายนอกร่างกาย biphosphate (PIP2) ไปเป็น phosphatidylinositol (3,4,5)-triphosphate (PIP3) แล้ว
กระตุ้นเอนไซม์ phosphoinositide dependent kinase-1 (PDK-1) ซึ่งมีผลกระตุ้น
่
์
เอนไซม Akt และ protein kinase C (PKC) ตอไป นอกจากนี้ยังมีการส่งสัญญาณผ่านวิถี
mitogen activated protein kinase (MAPK) เมื่ออนซูลินจับกับตัวรับจะกระตุ้น extra-
ิ
cellular-regulated kinase-1/2 (ERK1/2) และ MAPK วิถีนี้มีบทบาทควบคุมการแบ่งตัว
และการเจริญของเซลล์ (mitogenic effect) มากกว่าการควบคุมเมแทบอลิซึม ดังนั้นอาจ
(5)
กล่าวได้ว่าวิถีนี้ไม่ใช่วิถีหลักในการออกฤทธิ์ของอินซูลิน (รูปที่ 1-3)

รูปที่ 1-2: โครงสร้างของ human proinsulin (ดัดแปลงมาจากเอกสารอ้างอิง
หมายเลข 5)

1) การหลั่งอินซูลิน

ิ
เมื่ออนซูลินถูกหลั่งออกมาจากตับออนเข้าสู่กระแสเลือด โดยฤทธิ์ของอนซูลินจะ
่
ิ
ิ
เกิดขึ้นก็ต่อเมื่อมีการเข้าจับกับตัวรับอนซูลิน (insulin receptor; IR) ที่อยู่บนผวเยื่อหุ้ม
ิ

์
ิ
เซลลของเซลลเปาหมาย โดยเฉพาะที่ตับ กล้ามเนื้อและเซลล์ไขมัน ตัวรับอนซูลิน รูปที่ 1-3: กลไกการออกฤทธิ์ของอินซูลิน (ดัดแปลงมาจากเอกสารอ้างอิงหมายเลข 5)
์
้
ประกอบด้วย -subunits ซึ่งอยู่ด้านนอกเซลล์ และ -subunits จะอยู่ด้านในเซลล์ซึ่งมี
tyrosine kinase domain เมื่ออนซูลินเข้าจับกับ -subunits ของตัวรับภายนอกเซลล ์ ค าย่อ: IRS: insulin receptor substrate; P: phosphate; ADP: adenosine
ิ
จะท้าให้เกิด autophosphorylation ที่กรดอะมิโนไทโรซิน (tyrosine) ของ -subunits diphosphate; ATP: adenosine triphosphate; Tyr: tyrosine; MAPK: mitogen
จากนั้นจะเข้าจับกับโปรตีนเชื่อมต่อ ได้แก่ insulin receptor substrate (IRS) ซึ่งมี activated protein kinase
ั
่
บทบาทสาคญในการถายทอดสญญาณไปยังโปรตีน หรอ เอนไซมเป้าหมายเป็นล้าดับ
้
์
ื
ั