Page 125 - เบญจมาศ คุชนี โรคเบาหวานและคุณประโยชน์ของผักพื้นบ้านไทย 2565

ื ก พื น บ้ าน ไท ย ใ น ผู ป่ ว ย โ ร ค เ บ าห ว าน | 113
112 | เ บ ญจมา ศ ค ช นี โ รคเบาหวานและคุณประโยชน์ของผักพ้นบ้านไทยในผ้ป่วยโ รคเบาหวาน | 113
ู
ุ
้
โ ร ค เ บ าห ว าน แล ะ คุ ณ ป ร ะ โ ย ช น ข อ ง ผั
์
้

ึ
ต้าลึงจัดเป็นไม้เลื้อย โคนใบมีลักษณะเหมือนรูปหัวใจ เป็นผักริมรั้วที่คนไทยมัก ตารางที่ 4-7: ตัวอย่างการศกษาฤทธิ์ลดน้้าตาลของต้าลึงในหลอดทดลองและสัตว์ทดลอง

ปลูก หรือ สามารถขึ้นเองตามธรรมชาติ พบได้ทั่วไปทุกภาคของประเทศไทย คนไทยมักใช้ รูปแบบการศึกษา การทดลอง / ผลการศึกษา
ึ
็
่
ั
ั
เปนสวนประกอบของอาหาร เช่น แกงจืดต้าลง หรือ ลวกรับประทานกับน้าพริก ปจจุบน
้
ื่
ิ่
ถูกเลือกมาเป็นส่วนประกอบอาหารในเมนูอาหารบ่อยขึ้น เพอเพมคุณค่าทางอาหาร และ ศึกษาในหลอด ศึกษาฤทธิ์ยับยั้งการท้างานของเอนไซม์ -glucosidase และ
ั
ปองกนโรคหลายชนิด เนื่องจากมีฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาที่หลากหลาย เช่น ฤทธิ์ต้าน ทดลอง -amylase ของสารสกดใบและเถาต้าลงด้วยน้้า พบว่าสาร
้
ั
ึ
้
้
้
้
ี
ี
ออกซเดชัน ฤทธิ์ตานอักเสบ ฤทธิ์ตานเชื้อรา ฤทธิ์ตานเชื้อแบคทเรย ฤทธิ์ตานพยาธิ ฤทธิ ์ สกดจากทั้งสองส่วนมีฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์ทั้งสองชนิดที่แตกต่าง
ิ
ั
ิ
ั
ต้านมาลาเรีย ฤทธิ์ลดการเกดแผลในกระเพาะอาหาร ฤทธิ์ลดระดับไขมนในเลอด ฤทธิ์ กัน คือ ฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์ -glucosidase ของใบและเถา ม ี
ื
ปกป้องเนื้อเยื่อตับ ฤทธิ์ต้านมะเร็ง รวมถึงฤทธิ์ลดระดับน้้าตาลในเลือด ซึ่งพบสารส้าคัญ ค่า IC50 77.66 ± 9.16 มก./มล. และ 0.75 ± 0.11 มก./มล.
ั
ึ
ั
หลายชนิดในส่วนใบ ผล เถาและรากของต้าลง โดยอาศยฤทธิ์ยับย้ง glycogenolysis, ตามล้าดับ ส่วนฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์ -amylase ของใบและ
gluconeogenesis และกระตุ้นการน้ากลูโคสเข้าเซลล์ เหนี่ยวน้าการหลั่งอนซูลิน ยับยั้ง เถา มคา IC50 8.09 ± 0.72 มก./มล. และ 8.06±1.27 มก./
ิ
ี
่
เอนไซม์ -glucosidase และ -amylase เป็นต้น (50, 51) มล. ตามล้าดับ แสดงให้เห็นว่าสารสกัดต้าลึงมีฤทธิ์ยับยั้งระดับ
้
ั
ื
การศึกษาด้านพิษวิทยา (26, 52) น้้าตาลในเลอดหลังรบประทานอาหาร คลายยา acarbose
สารส้าคัญที่พบในต้าลึง ได้แก่ -sitosterol, triterpenoid
มีรายงานการทดลองใน Wistar rats สุขภาพดี ที่ได้กินสารสกัดใบต้าลึงขนาด saponins, luteolin ที่มีฤทธิ์ยับยั้งการท้างานของเอนไซม์ 
0.25-2.0 g/kg ของน้้าหนักหนู นาน 28 วัน พบว่าหนูทนสารทดสอบได้ดี ไม่พบอาการไม่ -glucosidase และ -amylase
(53)
พึงประสงค์ทั้งในด้านผลตรวจทางชีวเคมี พยาธิวิทยา ระบบเลือด รวมถึงอวัยวะภายใน
อาจกล่าวได้ว่ามีความปลอดภัยสูงมาก ศึกษาในหลอด ศึกษาฤทธิ์กระตุ้นการน้ากลูโคสเข้าเซลล์ โดยใช้เซลล์
ั
ึ
ทดลอง กล้ามเนื้อ rat L8 myotubes พบว่าสารสกดใบต้าลงด้วยน้้า
กระตุ้นการน้ากลูโคสเข้าเซลล์สูงกว่ากลุ่มควบคุมถึง 3 เท่า ที่
การศึกษาในระดับคลินิกแบบ double-blinded เฟสที่ 1 ในอาสาสมัครสุขภาพดี
่
่
ู
ั
ี่
กลุ่มที่ได้รับยาหลอก 61 คน กลุ่มทได้รับสารสกัดใบต้าลึง 20 ก. ร่วมกับอาหารปกติ 60 เวลา 16 ชัวโมง และยังมีคาสงกว่ายารกษาเบาหวาน
metformin ที่ความเข้มข้น 1 มิลลิโมลาร์ โดยอาศัยตัวน้าส่ง
คน พบว่ากลุ่มที่ได้รับสารสกัดใบต้าลึงมีระดับน้้าตาลในเลือดลดลงหลังรับประทาอาหารได้ กลูโคส GLUT1
(54)
ี่
ทั้งในชั่วโมงแรกและชั่วโมงทสอง คิดเป็นร้อยละ 20.2 และ 11.46 ตามล้าดับ ซึ่งมีความ
้
็
(51)
แตกต่างอย่างมีนัยส้าคัญทางสถิติ (p<0.05) เมื่อเปรียบเทียบกับกลุ่มที่ได้รับยาหลอก Wistar rat เหนี่ยวน้าหนูเพศผู้ใหเปนเบาหวานด้วย STZ แล้วป้อนสาร
้
้
ั
ในด้านกลไกการออกฤทธิ์ลดระดับน้้าตาลในเลือดของต้าลึงในหลอดทดลองและใน สกัดใบต้าลึงด้วยน้้า 0.75 ก./กก. พบว่าสารสกดทาใหลด
ู
สัตว์ทดลอง ได้สรุปตัวอย่างในตารางที่ 4-7 ระดับน้้าตาลในเลือดในกลุ่มหนูที่ถกเหนี่ยวน้าให้เป็นเบาหวาน
ั
ในระยะเวลาช่วง 4 ชั่วโมงหลงป้อน และพบว่า 2 ชัวโมงแรก
่
สามารถลดระดับน้้าตาลในเลือดได้สูงที่สุดคิดเป็นร้อยละ
33
(55)