Page 110 - เบญจมาศ คุชนี โรคเบาหวานและคุณประโยชน์ของผักพื้นบ้านไทย 2565

98 | เบญจมาศ คุชน ช นี โ ร ค เ บ าห ว าน แล ะ คุ ณ ป ร ะ โ ย ช น ข อ ง ผั ก พ น บ้ าน ไท ย ใ น ผู ป่ ว ย โ ร ค เ บ าห ว าน | 99
ี
ุ
98 | เ บ ญจมา ศ ค
้
ื
์
้

การศึกษาในหลอดทดลองที่ใช้กันอย่างกว้างขวางในการทดสอบและคัดกรองฤทธิ์ 4.3.1 ขมิ้นชัน
ต้านเบาหวานของสมุนไพร ได้แก่ ฤทธิ์ยับยั้งการท้างานของเอนไซม์ -glucosidase และ
์
เอนไซม -amylase ฤทธิ์กระตุ้นการน้ากลูโคสเข้าเซลล์ โดยมักศึกษาในเซลล์กล้ามเนื้อ
เพาะเลี้ยง (เช่น rat L6/L8 myotube cells ซึ่งเป็น skeletal muscle cells) เป็นต้น

ส่วนการศึกษาฤทธิ์ลดระดับน้้าตาลในเลือด หรือ ต้านเบาหวานแบบ in vivo ส่วน
ใหญ่ศกษาในสตว์ทดลอง (animal models) เช่น Wistar rat, Sprague Dawley rat,
ั
ึ
Swiss mice เป็นต้น โดยสัตว์ทดลองต้องถูกเหนี่ยวน้าให้เป็นโรคเบาหวานชนิดที่ 2
(T2DM) ด้วยการใช้สาร alloxan หรือ streptozotocin (STZ) หรือ STZ-nicotinamide

่
สวนหนู diabetic db/db mice, C57BL/6 mice เป็นหนูสายพนธุ์ที่เลี้ยงให้อวนด้วย
้
ั
ิ
ั
ู
อาหารชนดไขมนสง (high-fat diet) เพอเป็นการเลียนแบบผู้ป่วยโรคเบาหวาน ดังนั้นไม่
ื่
ิ
ต้องเหนี่ยวน้าด้วยยา จากนั้นให้สมุนไพรหรือผลิตภัณฑ์ธรรมชาติที่ต้องการศึกษาใน ชื่อวทยาศาสตร์: Curcumin longa L.

ระยะเวลาที่ก้าหนดไว้ (course of treatment) แล้วติดตามตัวบ่งชี้ที่ตองการวัด (20-23) ชื่อวงศ์: Zingiberaceae
้
เช่น
ชื่อสามัญ: Curcuma, Curcumin, Indian saffon, Long rooted curcuma,
้
้
ื
▪ ระดับนาตาลในเลอดในภาวะอดอาหาร (fasting plasma glucose; FPG) หรือ Turmeric, Yellow ginger

หลังกินอาหาร (postprandial blood glucose) ชื่อท้องถิ่น: ขมิ้น ขมิ้นแกง ขมิ้นหยอก ขมนหัว ขี้มิ้น ขี้หมิ้น ตายอ สะยอ หมิ้น
ิ้
▪ ระดับ C-peptide (connecting peptide) ในกระแสเลือด ซึ่งเป็นดัชนีบ่งชี้ถึง
ู
ั
ู
ิ
ิ
ั
่
ื
ปริมาณการหลงอนซลนในร่างกาย เน่องจาก C-peptide จะถกตดออกจาก proinsulin สารส าคัญ: curcumin, bisdemthoxycurcumin, borneol, cineol,
่
ก่อนเปลี่ยนเป็นอนซูลินแล้วจึงถูกหลั่งออกจากเบต้าเซลล์ในตับออน อาจกล่าวได้ว่า การ cyclocurcumin, desmethyoxycurcumin, dihydrocurcumin,
ิ
หลั่งอินซูลินออกมาร่วมกับ C-peptide ในสัดส่วนที่เท่ากัน หรือ มีสัดส่วนที่แปรผันตรง essential oil, monodemethoxycurcumin, -phellandrene,
sabinene, sesquiterpene, zingiberene
▪ ประเมินภาวะดื้ออินซูลิน หรือ ความไวในการตอบสนองของเซลล์ต่ออินซูลิน
ิ
▪ ประเมินการแสดงออกของยีนที่เกี่ยวข้องกับวิถีการส่งสัญญาณผ่านตัวรับอนซูลิน ส่วนที่ใช้เป็นยา
ก่อนมีการหลั่งอนซูลิน เช่น phosphatidylinositol-3-kinase (PI3K)/Protein kinase B เหง้า: แก้ผื่นคัน แก้ท้องเสีย แก้ท้องอืดท้องเฟ้อ ขับลม ขับเสมหะ รักษา
ิ
(Akt) adenosine monophosphate-activated protein kinase (AMPK) โรคกระเพาะอาหาร รักษาโรคผิวหนัง สมานแผล บ้ารุงผิว

ในที่นี้ ขอยกตัวอย่างข้อมูลผักพนบ้านที่คนไทยรู้จักและคุ้นเคยกันดีที่มีหลักฐาน
ื้
ั
์
เชิงประจกษในการลดระดับน้้าตาลในเลือด เช่น ขมิ้นชัน บัวบก มะระขี้นก ต้าลึง ชะพลู
มะเดื่ออทุมพร พญาวานร ฟกขาว กระเทียม หอม มะรุม อบเชย ย่านาง ผกเชียงดา ขง
ุ
ั
ิ
้
ั
เป็นต้น