Page 108 - เบญจมาศ คุชนี โรคเบาหวานและคุณประโยชน์ของผักพื้นบ้านไทย 2565

96 | เบญจมาศ คุชน ช นี โ ร ค เ บ าห ว าน แล ะ คุ ณ ป ร ะ โ ย ช น ข อ ง ผั ก พ น บ้ าน ไท ย ใ น ผู ป่ ว ย โ ร ค เ บ าห ว าน | 97
ี
ุ
96 | เ บ ญจมา ศ ค
้
์
้
ื

สารพฤกษเคม ี กลไกการออกฤทธิ์ 4.3 ผักพื้นบ้านไทยที่มีฤทธิ์ต้านเบาหวาน

ื้
Berberine ▪ เพิ่มการเกิด GLUT4 translocation ผ่านวิถีการ ผักพนบ้านไทยหลายชนิดได้รับความสนใจในการศึกษาฤทธิ์ลดระดับน้้าตาลใน
(17)
ท้างานของตัวรับชื่อ PPAR เลือด เพื่อใช้ในการป้องกัน หรือ รักษาโรคเบาหวาน เพราะมีโอกาสเสี่ยงในการเกิดอาการ
ไม่พึงประสงค์ได้น้อยกว่ายาแผนปัจจุบันที่ได้กล่าวมาแล้วในบทที่ 2 อีกทั้งมีความปลอดภัย
Lupeol ▪ เพิ่มการเกิด GLUT4 translocation ผ่านวิถีการส่ง สูง ปลอดสารพษ เนื่องจากประชาชนสามารถปลูกได้เองตามท้องถิ่น หาซื้อได้ง่าย แต่อาจ
ิ
สัญญาณในการหลั่งอินซูลิน (PI3K/Akt-dependent มีบางชนิดที่หาได้ยากในบางฤดูกาล ราคาถูกมากเมื่อเปรียบเทียบกับยาแผนปัจจุบันที่ใช้
(18)
pathway) ในเซลล์กล้ามเนื้อ L6 myotube cells รักษาผู้ป่วยโรคเบาหวานในทางคลินิก ที่ส้าคัญเป็นอาหารที่คนไทยคุ้นเคยและรับประทาน
ื่
ื่
Resveratrol ▪ เพิ่มการหลั่งอินซูลินและปกปองการเสื่อมของเบต้า กันเป็นประจ้ากับน้้าพริก หรือ เป็นเครื่องเคียงกับอาหารอนบนโต๊ะอาหาร เพอส่งเสริมให้
้
ั
้
้
ี
่
ุ
(19)
เซลล์ ประชาชนมีสุขภาพที่ดี ห่างไกลโรคราย นอกจากนียงมคณคาทางอาหารมากมายตาม
ี
้
ึ
ู
้
ู
ค าย่อ: IC50: half maximal inhibitory concentration; PPAR: peroxisome ธรรมชาติ มเสนใยสงช่วยบรรเทาอาการทองผก และลดความอยากอาหารจงช่วยลด
proliferator-activated receptor gamma; GLUT: glucose transporter; PI3K/Akt: น้้าหนักตัว
ื้
phosphatidylinositol-3-kinase/Protein kinase B; L6: immortalized rat skeletal ข้อมูลการศึกษาฤทธิ์ต้านเบาหวานของผักพนบ้านที่ทราบกันมาในอดีตนั้น อยู่บน
ื้
myoblast cells; AMPK: adenosine monophosphate-activated protein kinase พนฐานของความรู้ดั้งเดิม หรือภูมิปัญญาชาวบ้านร่วมกับข้อมูลของสารพฤกษเคมีที่
ู
เพมพนขึ้นอย่างต่อเนื่อง สามารถแบ่งตามกลไกการออกฤทธิ์ได้หลากหลายทั้งแบบศึกษา
ิ่

ั
ในหลอดทดลอง (in vitro) ศึกษาในสตว์ทดลอง (in vivo) และผักพนบ้านบางชนิดได้มี
ื้
การศึกษาในขั้นที่สูงขึ้นไปอก คือ ศึกษาในระดบคลนิก (clinical trials) โดยประยุกตใช้
ั
ิ
ี
์
ื่
จริงกับผู้ป่วยโรคเบาหวาน หรือ อาสาสมัครสุขภาพดี เพอยืนยันข้อมูลจากภูมิปัญญา
ื้
ี
ิ่
ชาวบ้าน เชื่อมโยงกับหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ อกทั้งเพมความมั่นใจต่อผู้ใช้ผักพนบ้าน
เหล่านั้นอกด้วย ถึงแม้จะทราบว่าผักพนบ้านมีความปลอดภัยสูง หรือ อาการไม่พง
ื้
ี
ึ
ประสงค์น้อยกว่ายาแผนปัจจุบัน แต่ปัญหาเรื่องได้รับในขนาดที่สูงเกินไป หรือ อันตรกิริยา
ระหว่างสมุนไพรกับสมุนไพร หรือระหว่างสมุนไพรกับยาอนที่ผู้ป่วยใช้เป็นประจ้า ยังเป็น
ื่
ึ
ึ
่
ประเดนทพงระวังในการใช้ เช่นเดยวกบยาแผนปัจจุบัน นอกจากความสนใจศกษาฤทธิ ์
ี
็
ี
ั
ต้านเบาหวานของผักพนบ้านแล้ว ยังมีการศึกษาครอบคลุมถึงฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาที่
ื้
สามารถป้องกัน หรือ ชะลอการเกิดภาวะแทรกซ้อนที่พบได้บ่อยในผู้ป่วยโรคเบาหวาน
โดยเฉพาะภาวะแทรกซ้อนต่อหลอดเลือดขนาดเล็ก และหลอดเลือดขนาดใหญ่ เพราะเป็น
ปัจจัยส้าคัญที่ท้าให้ผู้ป่วยเกิดความพิการของอวัยวะ หรือรุนแรงถึงขั้นเสียชีวิตได้