Page 78 - ตำราเภสัชวิทยาของยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาทส่วนปลาย

Pharmacology of Drugs acting on PNS อชิดา จารุโชติกมล

2.3.2 กลุม irreversible anticholinesterase agents หรือ irreversible anti-

AChEs (จับกับเอนไซม AChE แบบถาวร) ไดแก กลุม organophosphorus compounds หรือ
organophosphates (เชน parathion, paraoxon, DFP และ malathion เปนตน) ซึ่งเปนยา

ฆาแมลง ออกฤทธิ์โดยจับกับเอนไซม AChE ไดตลอดชวงอายุของเอนไซม ทําใหมีฤทธิ์นานและมี
ิ
พษคอนขางรุนแรง เนื่องจากเอนไซม AChE ไมสามารถกลับไปทําหนาที่ไฮโดรไลซสารสื่อ
ประสาท ACh (ภาพที่ 2.2 A และ B) สารในกลุม irreversible anti-AChEs แทบทุกชนิด


ละลายในไขมันไดดีมาก หลายชนิดกลายเปนไอที่อณหภูมิหอง ยาฆาแมลงเปนพวกที่กลายเปน
ุ

ไอไดนอยและผลิตใหเกาะติดกับสารเฉื่อยทําใหมีการระเหยนอย แตก็ยังเปนอนตรายเพราะเขา
ั
ื

รางกายไดทุกทาง (เชน จากการสูดดม หรือการสัมผัส) เมื่อเขารางกายแลวจะถูกทําลายเกอบ
ทั้งหมดและขับออกทางไต
ยาฆาแมลงกลุมอื่น เชน กลุม carbamates ไดแกสารพวก carbaryl ออกฤทธิ์


เปน reversible anticholinesterase สารกลุมนี้จะดูดซึมทางผิวหนังไดนอย จึงคอนขาง
ปลอดภัยกวากลุม organophosphates และยังมีพิษตอแมลงมากกวามนุษย

อาการเปนพิษชนิดเฉียบพลัน เมื่อไดรับสารนี้จะเกิดอาการเร็วมาก ทั้ง

muscarinic และ nicotinic effects มีอาการเฉพาะที่ทั้งทางผิวหนัง ตา ระบบทางเดินหายใจ
ระบบทางเดินอาหาร แลวแตจะไดรับสารเขาทางไหน ตอมามีอาการทั่วรางกายเมื่อสารนั้นเขาสู

กระแสโลหิต โดยอาการในแตละระบบ มีดังนี้

อาการทางตา รูมานตาตีบ ตาแดง ปวดตา มองไมเห็น
ระบบทางเดินหายใจ แนนหนาอก หายใจมีเสียงดังหวีด เนื่องจากหลอดลมบีบ

ตว และสารคดหลัง (secretion) ในหลอดลมมาก
่
ั
ั
ระบบทางเดินอาหาร มีอาการเบื่ออาหาร คลื่นไส อาเจียน ปวดทอง ทองเสีย
ทางผิวหนัง มีเหงื่อออกในบริเวณนั้นมาก
เมื่อเขาสูกระแสโลหต อาการจะรุนแรงมากขึ้น หัวใจเตนชาลง ความดันตก
ิ
ั
กลามเนื้อลาและออนแรงทั่วตัว อาจมีอมพาต ซึ่งตองระวังเมื่อเปนกบกลามเนื้อที่ใชในการ
ั
หายใจ อาจเปนสาเหตุสําคัญทําใหเสียชีวิต
อาการทางสมอง มีสับสน เดินเซ พูดไมชัด รีเฟล็กซเสียไป ชัก โคมา ตายได

~ 58 ~