Page 105 - ตำราเภสัชวิทยาของยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาทส่วนปลาย

Pharmacology of Drugs acting on PNS อชิดา จารุโชติกมล

ผลตอระบบประสาทสวนกลาง
ิ
Epi หรือ ISO ในปริมาณที่เพยงพอ จะทําใหเกดความตื่นตัว สั่น กระตุนการ
ี

ั
หายใจ (แตถาฉีด Epi เขาหลอดเลือดดวยอตราเร็วมาก อาจใหผลยบยั้งแทนได
ั

็

ิ่
เนื่องจากความดันโลหิตที่เพมขึ้นอยางรวดเร็ว) แตอยางไรกตามฤทธิ์ในการกระตุนนี้ไม
มากเพียงพอที่จะนํามาใชประโยชนได
ปริมาณของสารสื่อประสาท NE ใน CNS มีสวนสัมพันธตอพฤติกรรมและการ
ทํางานของสมองอยางมาก การเปลี่ยนแปลงปริมาณสารสื่อประสาท NE อาจทําใหเกิด

ื่

ิ
ความผิดปกตินี้ได แตยังไมพบวาเมอฉีดยา NE เขาสูรางกายจะเกดผลนี้ อาจเปน
เพราะวายาผานเขา CNS ไดไมดีนัก

ผลตอการเผาผลาญพลังงาน (metabolism)

ในภาวะฉุกเฉิน Epi จะเปน emergency hormone ซึ่งจะหลั่งออกมามากใน
ิ
เวลาที่เกดอาการตื่นเตนตกใจ ทําใหมีการปรับเกยวกบผลของ metabolic ในรางกาย
ั
ี่

ที่สําคัญที่สุดไดแก การเพิ่มระดับน้ําตาลในเลือด การเพิ่มระดับ free fatty acid และ
ลดระดับ K ในพลาสมา (กระตุน -adrenoceptor)
+
ึ้
การใชออกซิเจนของรางกาย (oxygen consumption) อาจเพิ่มขนได
ประมาณ 25 % หลังจากการฉีด Epi หรือการกระตุนเสนประสาทซิมพาเทติก ในขณะ

ที่ NE มีผลนอยมากตอการใชออกซิเจนของรางกายและการสราง lactic acid ในมนุษย
การออกฤทธิ์ของ catecholamines เชื่อวาโดยการกระตุน -adrenoceptor

ทําใหกระตุนการทํางานของเอนไซม adenylyl cyclase ที่ cell membrane ของ

อวัยวะเปาหมาย ทําให ATP ถกเปลี่ยนเปน cAMP ซึ่งจะทําหนาที่เปน second

ู
ู
messenger กระตุนเอนไซม kinase เปลี่ยน phosphorylase B (inactive) ใหอยใน
รูป active เปน phosphorylase A ซึ่งทําหนาที่เปลี่ยน glycogen ที่กลามเนื้อและตับ

ึ้
ใหเปน glucose ดังนั้นจึงทําใหปริมาณของ glucose ในเลือดสูงขน นอกจากนั้น
cAMP จะกระตุน activated lipase ใหเปลี่ยน triglyceride ไปเปน free fatty acid

ึ้
จึงมีปริมาณของ free fatty acid สูงขนดวยเพื่อเปนแหลงของพลังงานอีกทางหนึ่ง

~ 85 ~