Page 102 - ตำราเภสัชวิทยาของยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาทส่วนปลาย

Pharmacology of Drugs acting on PNS อชิดา จารุโชติกมล

- กลามเนื้อหูรูด (sphincters)

หูรูดของกระเพาะลําไส และกระเพาะปสสาวะ สวนใหญเปน -
adrenoceptor เมื่อถูกกระตุนจะหดตัว ดังนั้นคนที่ตื่นเตนตกใจมาก พบวา ใน

ํ
บางครั้งกาลังถายอาจหยุดถายไดทันที เพราะหูรูดปด เปนตน
- มดลูก (uterus)
แมวาจะมีทั้ง - และ -adrenoceptor แตการตอบสนองตอ

ั

catecholamines จะเปลี่ยนไปอยางไมแนนอน ทั้งนี้ขึ้นกบ species และ hormonal
state เชน ในแมวที่ไมไดตั้งครรภเมื่อฉีด Epi จะทําใหมดลูกคลายตัว แตในมดลูกของ
แมวที่ตั้งครรภจะหดตัว สวนหนูขาวและหนูตะเภามดลูกจะคลายตัวไมวาจะตั้งครรภ 


หรือไมก็ตาม ในคนถาฉีดขนาดต่ําเขาใตผิวหนังมดลูกของคนที่ตั้งครรภจะคลายตัว แต

ถาใหยาในขนาดสูงจะกลามเนื้อเรียบของมดลูกจะหดตัวกอนแลวตามดวยการคลายตัว
ในภายหลัง

- ทางเดินหายใจ (bronchial airway)

ี่
ื่
มี  -adrenoceptor ดังนั้นพวก catecholamines และยาอนทเปน -
2
agonist จึงทําใหเกิดหลอดลมขยาย (มี potency ดังนี้ ISO>Epi>NE) (ภาพที่ 3.2) ถา

ุ
ฉีด Epi เขาหลอดเลือดดําขนาดสูง อาจมีการหยดหายใจชั่วขณะ เรียกวา
“Epinephrine apnea” กอนที่จะไปกระตุนศูนยการควบคุมการหายใจในสมอง ทั้งนี้

อาจเนื่องจากมี reflex inhibition ไปกระตุน baroreceptor จึงกด respiratory

center รวมกับผลการกดทางเดินหายใจโดยตรง

แมวา ISO จะเปน bronchodilator แตยาออกฤทธไดทั้ง 1- และ 2-
ิ์
ิ่
ั
adrenoceptor ทําใหหัวใจเตนเร็วและแรงขน อาจเปนอนตรายได โดยเฉพาะอยางยง
ึ้
ื่

ู
ี
ในผูปวยที่ม arrhythmia อยกอนแลว การคนควายาอนที่สามารถออกฤทธิ์ตอ 2-
adrenoceptorโดยไมมีผลตอ 1-adrenoceptor ไดแก salbutamol, terbutaline


เปนตน bronchodilator มีความสําคัญนอยตอคนปกติ แตมีความสําคัญอยางมาก
สําหรับผูที่มการอดตันของทางเดินหายใจเนื่องจาก histamine, methacholine หรือ
ุ
ี
ในกรณีเปนโรคหดและ COPD เปนตน

ื

~ 82 ~