Page 97 - ตำราเภสัชวิทยาของยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาทส่วนปลาย

Pharmacology of Drugs acting on PNS อชิดา จารุโชติกมล

2.1 สารกลุมกระตุนโดยตรงตอ adrenergic receptor (Direct sympathomimetic:
catecholamines หรือ Adrenergic receptor agonists) เชน catecholamines ซึ่งจะออก

ฤทธิ์โดยตรงตอรีเซ็พเตอรบน effector cellls

ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาของสาร คือผลจากการไดรับสารกลุม catecholamines ซึ่งจะ
เกิดผลตอรางกายเสมือนกับการกระตุนระบบประสาทซิมพาเทติก สามารถแบงผลจาก

catecholamines ไดเปน 2 ประเภท คือ

1. ผลที่เกิดจากการกระตุน -adrenoceptor ซึ่งไดแก หลอดเลือดหดตัว
(vasoconstriction), ลําไสคลายตัว (intestinal relaxation), รูมานตาขยาย (pupil dilation),

ขนลุก (pilomotor contraction) เปนตน

2. ผลที่เกิดจากการกระตุน -adrenoceptor ซึ่งไดแก หลอดเลือดคลายตัว

(vasodilatation), การกระตุนหัวใจ (cardiac stimulation), หลอดเลือดของลําไสและหลอดลม
คลายตัว (relaxation of non-vascular smooth muscle of gut and bronchiole), ผลตอ

เมแทบอลิซึม (metabolic effects) เชน glycogenolysis เปนตน

ี่
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา (ตารางท 3.2)
ผลตอระบบหัวใจและหลอดเลือด (Cardiovascular effect)
- ผลตอหลอดเลือด (blood vessel)

หลอดเลือดที่ไปเลี้ยงผิวหนัง เยื่อเมือก (mucosa) และอวัยวะภายใน มีรีเซ็พ

เตอรเปนชนิด  ซึ่งจะตอบสนองการกระตุนเกดการบีบตัวทําใหหลอดเลือดหดตัว

ิ
สวนหลอดเลือดที่ไปเลี้ยงกลามเนื้อลายจะมีรีเซ็พเตอรทั้ง , M และ  ซึ่ง -
adrenoceptor จะตอบสนองตอการกระตุนและเกิดการคลายตัวของหลอดเลือด

NE กระตุน -adrenoceptor เปนสวนใหญจึงมีผลทําใหหลอดเลือดทุกแหง


เกิดการหด ในทางตรงกันขาม isoproterenol (ISO) ซึ่งกระตุน -adrenoceptor จะ
ทําใหเกิดหลอดเลือดคลายตัว สวน epinephrine (Epi) นั้น มีผล 2 อยาง คือ ทําให

ิ
หลอดเลือดที่ไปเลี้ยงผิวหนังและ splanchnic area เกดการหดตัว ซึ่งที่หดตัวมากที่สุด
ั้
คือ อวัยวะภายใน หลอดเลือดที่ไปเลี้ยงกลามเนื้อลายนั้นปกติมีทง  และ -

~ 77 ~