Page 36 - เบญจมาศ คุชนี โรคเบาหวานและคุณประโยชน์ของผักพื้นบ้านไทย 2565

24 | เบญจมาศ คุชน นี โรค เ บ า ห ว า น แ ล ะ คุ ณ ป ระ โย ช น ข อ ง ผั ก พ น บ้ าน ไท ย ใ น ผู ป่ ว ย โ ร ค เ บ าห ว าน | 25
ี
24 | เ บ ญ จ ม า ศ คุช
์
้
้
ื

(1, 13)
1.6 ภาวะแทรกซ้อนของโรคเบาหวาน 1.6.1 ภาวะแทรกซ้อนชนิดเฉียบพลัน
ี
1) ภาวะที่มกรดคีโตนคั่งในกระแสเลือดจากโรคเบาหวาน (diabetic ketoaci-
โรคเบาหวานเป็นสาเหตุส้าคัญที่ท้าให้เกิดโรคร้ายแรงอื่น ๆ หรือ ภาวะแทรกซ้อน dosis; DKA) ภาวะนี้จัดว่าอันตรายรุนแรง อาจท้าให้ผู้ป่วยหมดสติได้ และจ้าเป็นต้องแกไข
้
่
(diabetic complications) ตามมาหลายประการ หากรางกายมระดับน้้าตาลในเลือดสูง อย่างเร่งด่วน มักพบในผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 1 ที่ขาดการฉีดอนซูลิน หรือ ได้รับยาใน
ี
ิ
ิ
ิ
เปนระยะเวลานาน ภาวะแทรกซ้อนของโรคเบาหวาน เช่น ความผดปกตของจอตา ขนาดทไมเหมาะสม อาจพบได้ในผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ควบคุมระดับน้้าตาลใน
็
่
่
ี
(diabetic retinopathy) โรคไตจากโรคเบาหวาน (diabetic nephropathy) ความ เลือดได้ไม่ดี หรือ มีภาวะติดเชื้อรุนแรงร่วมด้วย ผู้ป่วยมักมีระดับนาตาลในเลอดสงมาก
้
้
ู
ื
ผดปกติของเสนประสาท (diabetic neuropathy) ความผดปกตของกล้ามเนื้อหัวใจ 300-800 มก./ดล. และเกิดภาวะเลือดเป็นกรด (metabolic acidosis) เนื่องจากมีการคั่ง
ิ
้
ิ
ิ
(diabetic cardiomyopathy) โรคหลอดเลอดสมอง (stroke) แผลเทาเบาหวาน ของกรดคีโตนในร่างกายปรมาณมาก อาการที่พบ ได้แก่ ปัสสาวะบ่อยและมีปริมาณมาก
้
ื
ิ
่
ี
(diabetic foot) และมการไหลเวียนของเลือดลดลง (รูปที่ 1-7) หรือ สามารถแบงออกได ้ กระหายน้าและดมนาบอย คลนไส อาเจียน ออนเพลย หายใจหอบลก (Kussmaul
้
ึ
่
ื
้
้
่
ี
่
้
่
ื
้
เป็น 2 กลุ่มใหญ่ คือ ภาวะแทรกซอนชนิดเฉียบพลันและ ภาวะแทรกซ้อนชนิดเรื้อรัง โดย breathing) หายใจมีกลิ่นคีโตน อาจมีปวดท้องร่วมด้วย ขาดน้้า หมดสติ เป็นต้น ปัจจัยที่
(1)
มีรายละเอียด ดังนี้
อาจส่งเสริมการเกิด DKA ได้แก การติดเชื้อ การผาตัด ภาวะกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด
่
่
่
้
ื
ิ
ผู้ป่วยไม่ใหความรวมมอและใช้ยาไม่ต่อเนื่อง สามารถรักษาภาวะนี้โดยให้อนซูลินทาง
หลอดเลือดด้า ให้สารน้้าทดแทนภาวะขาดน้้า จากนั้นต้องติดตามระดับอเล็กโทรไลต์
ิ
(ได้แก่ โพแทสเซียม โซเดียม) และการท้างานของไต

2) ภาวะหมดสติจากระดับน้ าตาลในเลือดสูงแบบไมมีกรดคีโตนคั่ง (Hyperosmo-
่
lar non-ketotic coma หรือ hyperosmolar hyperglycemic syndrome; HHS) เป็น
ภาวะฉุกเฉินที่พบได้ในผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่มีระดับน้้าตาลในเลือดสูงกว่า 600
มก./ดล. แต่ไม่มีการคั่งของกรดคีโตนในเลือด จึงไม่เกิดภาวะ metabolic acidosis
เหมอน DKA เนื่องจากยังไม่มีการสลายเนื้อเยื่อไขมันเพอน้าไปใช้เป็นพลังงาน จึงไม่มีการ
ื
ื่
สร้าง ketone bodies ภาวะนี้เป็นสาเหตุการเสียชีวิต คิดเป็นร้อยละ 15 มักเกิดจากการ
้
ั
ี
ขาดยารกษาโรคเบาหวาน หรือ มการติดเชื้อรุนแรงร่วมดวย อาการที่พบ ได้แก่ มีภาวะ
ขาดน้้าอย่างรุนแรง ปัสสาวะบ่อย ดื่มน้้าบ่อย มี plasma osmolarity สูง อาจท้าให้ผู้ป่วย
ิ
มีภาวะซึม หมดสติ วิธีแก้ไข คือ ให้สารน้้าทดแทนภาวะขาดน้้า อนซูลินและติดตามค่า
สมดุลอิเล็กโทรไลต์

3) ภาวะหมดสติจากระดับน้ าตาลในเลอดต ามาก (hypoglycemic coma) ผู้ป่วย
ื
่
มีระดับน้้าตาลในเลือดต่้ากว่า 50 มก./ดล. พบบ่อยในผู้ป่วยที่ใช้อนซูลินในการรักษา หรือ
ิ
รูปที่ 1-7: ภาวะแทรกซ้อนจากโรคเบาหวาน (สร้างโดยผู้นิพนธ์) ในกลมทรบประทานอาหารได้นอย อดอาหาร ออกกาลงกายมากเกนไป ขาดอาหารและ
ิ
่
ี
ุ
่
้
้
ั
ั
น้้า เมื่อระดับน้้าตาลในเลือดต่้ากว่าปกติจะมีผลกระตุ้นการหลั่งของอิพิเนฟรน และนอร์
ิ
อิพิเนฟรน จึงท้าให้ผู้ป่วยใจสั่น หัวใจเต้นเร็ว มือสั่น คลื่นไส้ เหงื่อออก ออนเพลีย เหงื่อ
ิ
่