Page 87 - ตำราเภสัชวิทยาของยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาทส่วนปลาย

Pharmacology of Drugs acting on PNS อชิดา จารุโชติกมล

4. สารที่ออกฤทธิ์ตอปมประสาท (agents affecting on autonomic ganglia)

ยานี้จะมีผลทั้งตอระบบประสาทพาราซิมพาเทติก และซิมพาเทติก เนื่องจากที่บริเวณปม
ั
ประสาทของระบบประสาททั้งสองมี ACh เปนสารสื่อประสาทที่สําคัญ ผลที่เกิดจึงคลายกน เรา
สามารถแบงสารกลุมนี้เปน 2 กลุม คือ กลุมกระตุนปมประสาท (ganglionic stimulating
agents) และกลุมที่ยับยั้งปมประสาท (ganglionic blocking agents)

4.1 กลุมกระตุนปมประสาท (ganglionic stimulating agents)

เชน nicotine, choline esters, dimethylphenyepiperazinium (DMPP),
tetramethylammonium (TMA) เปนตน จะทําใหเกิด ganglionic depolarization อยางไรก ็

ตามยากลุมนี้มักจะไมนํามาใชประโยชนทางคลินิก แตมักใชในการทดลองและวิจัย
4.2 กลุมที่ยับยั้งปมประสาท (ganglionic blocking agents) แบงเปน 3 กลุม คือ

4.2.1 ยาที่ปองกันฤทธิ์ของ ACh ที่ทําใหเกิด depolarization ตัวอยางสาร เชน

®
hexamethonium chloride (Esomid ), tetraethylammonium chloride (TEA),
®
phenacylhomatropinium (Trophenium ), pentacynium, trimethaphan
®
camphorsulfonate (Arfonad ), mecamylamine hydrochloride (Inversine ),
®
®
pempidine (Perolysen ) เปนตน สารกลุมนี้จะมีผลยับยั้งทั้งระบบประสาทพาราซิม
พาเทติก และซิมพาเทติก โดยรวมมีผลทําใหกลามเนื้อเรียบของหลอดเลือดคลายตัว

เกิด vasodilatation และ total peripheral resistant (TPR) ลดลง ทําใหความดัน

โลหิตลดลง อัตราการเตนของหัวใจเร็วขึ้น ลดการเคลื่อนไหวของทางเดินอาหาร ลดการ
คัดหลั่งสาร อาจเกิดทองผูก แตไมมีผลตอ CNS นอกจากนี้สารกลุมนี้ยังทําใหปสสาวะ

ลําบาก มานตาขยาย ปากแหง เหงื่อออกนอยลง
ประโยชนทสําคัญที่นํามาใชทางคลินิกของสารกลุมนี้ คือ ชวยลด
ี่
sympathetic influence ที่มีตอ CVS ซึ่งปจจุบันใชยานี้นอยลง เชน ใชรักษาโรคความ
ิ
ดันโลหตสูงที่ไมทราบสาเหตุ (essential hypertension) และใชรักษาโรคความดัน
โลหิตสูงที่เกิดจากหัวใจและหลอดเลือดผิดปกติ (hypertensive cardiovascular

disease) อาจใชควบคุมความดันโลหิตขณะดมยาสลบ แตยานี้ไมควรใหในผูปวย
ิ
angina pectoris เพราะอาการจะรุนแรงขึ้นเนื่องจากความดันโลหตลดลง และไมควร
ใชยานี้รวมกับยาลดความดันโลหิตอื่น

~ 67 ~