Page 39 - ตำราเภสัชวิทยาของยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาทส่วนปลาย

Pharmacology of Drugs acting on PNS อชิดา จารุโชติกมล

3. กระบวนการสื่อสารระหวางเซลลประสาทที่บริเวณ synapse เกิดตามลําดับ ดังนี้
โดยปกติเซลลประสาทมีการนําเขาสารตั้งตนเพื่อสราง และสะสมสารสื่อประสาทไวใน vesicle

membrane โดยนําสารตั้งตนเขามาในเซลลประสาทผาน transporter (ดังภาพที่ 1.8 ใน

ขั้นตอนที่ 1 และ 2)
1. การเกิด presynaptic membrane depolarization

2. การเกิด depolarization ของ presynaptic membrane ทําใหเกิดการไหลเขา (influx)
2+
2+
ของ Ca เขามาใน presynaptic terminal ผานทาง Ca channel
ิ่
3. การเพมขน ขอ ง Ca ใน presynaptic terminal ทําให เกิ ดการก ร ะ ตุ น
2 +
ึ้
ํ
calcium/calmodulin dependent protein kinase II (CAM II) และทาให vesicle เริ่ม
เคลื่อนที่ โดยเกดกระบวนการ phosphorylation และไปเกาะติดกับ plasmalemma ของ
ิ
ี่
presynaptic membrane (ภาพที่ 1.8 ในขั้นตอนท 3)
ิ
4. เกดกระบวนการ exocytosis ของสารสื่อประสาทใน vesicle ซึ่งจะแพรผาน (diffuse)
ไปในบริเวณของ synaptic cleft และจะมีการนํา vesicle นั้นกลับมาใชใหม (recycling) ดวย

(ภาพที่ 1.8 ในขั้นตอนท 4)
ี่
5. สารสื่อประสาทที่หลั่งออกมาที่ synaptic cleft นั้นจะแพรไปหลายทางคือ (ภาพที่ 1.8
ขั้นตอนที่ 5)

ู
็
็

5.1 สวนหนึ่งจะถกเกบกลับ (uptake) เขา presynaptic knob โดยนําไปเกบไวใน
ี่
็
vesicles เชนเดิม โดยกระบวนการ active transport (ในการเกบกลับนี้เปนกลไกสําคัญทชวย
กาจัดสารสื่อประสาทที่หลั่งออกมาแลวโดยเฉพาะสารสื่อประสาทกลุม biogenic amines เชน
ํ
5-HT, DA และ NE ซึ่งจะถก uptake กลับถึง 65-80% ของปริมาณที่หลั่งออกมา) (ภาพที่ 1.8
ู
ในขั้นตอนที่ 5.1)
5.2 บางสวนจะถูกทําลายโดยเอนไซมในบริเวณของเหลวที่อยูรอบ ๆ synaptic cleft ที่
อื่น ๆ หรือถูกไฮโดรไลซิส (ภาพที่ 1.8 ในขั้นตอนที่ 5.2)


ิ
ํ
ั
5.3 บางสวนจะเขาไปจับกบ autoreceptor (presynaptic receptor) ทาใหเกดผล
การยับยั้งการสรางและการหลั่งของสารสื่อประสาทจากปลายประสาท (feedback inhibition)

ซึ่งเปนการควบคุมสมดุลของการสงขอมูลขาวสารระหวางเซลล membrane (ภาพที่ 1.8 ใน
ขั้นตอนที่ 5.3)

~ 19 ~