Page 42 - ตำราเภสัชวิทยาของยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาทส่วนปลาย

Pharmacology of Drugs acting on PNS อชิดา จารุโชติกมล

4.2 บริเวณที่พบรีเซ็พเตอรแตละชนิด (ตารางที่ 1.2)
4.1.1 Cholinergic receptors แบงเปน 2 ชนิด ไดแก


- Nicotinic receptors (N) แบงเปน 2 ชนิดยอย ไดแก
N หรือ Ganglion receptor พบที่บริเวณ cell body ของ postganglionic
n
neurons ของทั้งระบบประสาทซิมพาเทติกและพาราซิมพาเทติกใน ANS นอกจากนี้ยงพบที่
ั
บริเวณ presynaptic cholinergic terminals บางแหง และ CNS
N หรือ End-plate receptor พบที่ neuromuscular endplates ของ
m
กลามเนื้อลาย ในระบบประสาทโซมาติก

- Muscarinic receptors (M) แบงเปน 5 ชนิดยอย ไดแก
พบที่บริเวณ CNS และอวัยวะเปาหมายตาง ๆ คือ กลามเนื้อเรียบ เชน ทางเดิน

อาหาร เปนตน หัวใจและหลอดเลือด และตอมมีทอตาง ๆ โดยมี subtype ตาง ๆ ดังนี้

M พบที่ CNS neurons บริเวณ autonomic ganglion และบริเวณ
1
presynaptic site

M (cardiac M ) พบที่กลามเนื้อหัวใจ กลามเนื้อเรียบ บริเวณ presynaptic
2
2
site บางแหง และ CNS neurons
M พบที่ CNS neurons ตอมมีทอตาง ๆ กลามเนื้อเรียบ และหลอดเลือด (ทั้ง
3
กลามเนื้อเรียบและ endothelium ของหลอดเลือด) และ CNS neurons
M พบที่ CNS neurons และอาจจะมีที่สวนปลายของเสนประสาทสมองคูที่ 10
4
(vagal nerve)
M พบที่ endothelium ของหลอดเลือด (โดยเฉพาะหลอดเลือดที่สมอง) และ
5
CNS neurons

4.1.2 Adrenergic receptors แบงเปน 2 ชนิด ไดแก

- Alpha adrenoceptors () แบงเปน 2 ชนิดยอย ไดแก 

-adrenoceptor พบกระจายทั่วไปที่อวัยวะเปาหมาย (postsynaptic
effector cell, target organ) ที่เปนกลามเนื้อเรียบ เชน หลอดเลือด (vascular smooth

muscle) ที่ผิวหนังและอวยวะภายใน มานตา (pupil) กลามเนื้อหูรูด (sphincters) อวัยวะ
ั
ั
ควบคุมการเคลื่อนไหวของขน (pilomotor) ระบบสืบพนธุ ทางเดินปสสาวะ ตอมเหงื่อ

~ 22 ~