Page 48 - เบญจมาศ คุชนี โรคเบาหวานและคุณประโยชน์ของผักพื้นบ้านไทย 2565

36 | เบญจมาศ คุชน นี โรค เ บ า ห ว า น แ ล ะ คุ ณ ป ระ โย ช น ข อ ง ผั ก พ น บ้ าน ไท ย ใ น ผู ป่ ว ย โ ร ค เ บ าห ว าน | 37
ี
36 | เ บ ญ จ ม า ศ คุช
ื
้
์
้

ิ
▪ เพ่มการทางานของฮอรโมนในทางเดนอาหาร (incretin) และลดความอยาก 2.1 เภสัชวิทยาของยารักษาโรคเบาหวาน
ิ
์
้

อาหาร หลักการส้าคัญในการรักษาผู้ป่วยโรคเบาหวาน มักเริ่มด้วยการรักษาที่ไม่ใช้ยา
ิ่
▪ เพมการขับกลูโคสออกทางปัสสาวะโดยยับยั้งการท้างานของ sodium-glucose (non-pharmacological treatment) ควบคู่กับการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมทางสุขภาพ
cotransporter 2 (SGLT2) receptor เน้นด้านโภชนบ้าบัด ส่งเสริมให้มีกิจกรรมทางกายอย่างเพยงพอ การออกก้าลังกายให้เป็น
ี
สิ่งส้าคัญที่สุดในการใช้ยาอย่างมีประสิทธิภาพ คือ ความร่วมมือจากผู้ป่วยในการ กิจวัตรประจ้าวันและควบคุมน้้าหนักตัวให้ใกล้เคียงค่ามาตรฐาน แต่ถ้าหากการปรับเปลี่ยน
ใช้ยาอยางถกต้องและเหมาะสม พบแพทยตามนดเพ่อติดตามระดับนาตาลในเลอด และ พฤติกรรมทางสุขภาพของผู้ป่วยไม่ได้ผล จ้าเป็นต้องให้ยาลดระดับน้้าตาลในเลือด (phar-
ู
้
้
ื
ั
่
์
ื
ิ
ุ
่
การปรับเปลยนพฤตกรรตกรรมทางสขภาพ (lifestyle modification) อย่างเคร่งครัด macological treatment) ควบคู่ไปด้วย ยาที่ใช้รักษาโรคเบาหวานในทางคลินิกใน
ิ
ี
ทั้งนี้เพอป้องกันหรือชะลอการเกิดภาวะแทรกซ้อนต่อหลอดเลือดขนาดเล็กและหลอด ปัจจุบัน สามารถแบ่งย่อยตามกลไกการออกฤทธิ์ของยาได้ 6 กลุ่มใหญ่ (ตารางที่ 2-1)
ื่
เลือดขนาดใหญ่ รวมถึงผู้ป่วยมีคุณภาพชีวิตที่ดีระหว่างได้รับการรักษา
ตารางที่ 2-1: สรุปยาที่ใช้รักษาโรคเบาหวาน (ดัดแปลงมาจากเอกสารอ้างอิงหมายเลข 3)

ยารักษาโรคเบาหวาน ตัวอย่างยา
อินซูลิน Short-acting insulin: regular insulin
Intermediate-acting insulin: lente insulin
Long-acting insulin: ultralente insulin
ยากระตุ้นการหลั่งอินซูลิน ยากลุ่ม sulfonylureas
(insulin secretagogues) รุ่นที่ 1: tolbutamide, chlorpropamide
รุ่นที่ 2: glibenclamide, glipizide
ยากลุ่ม glitinides: nateglinide, repaglinide
ยาที่เพิ่มความไวต่ออินซูลิน ยากลุ่ม biguanides: metformin, phenformin
(insulin sensitizers) ยากลุ่ม thiazolidinediones: pioglitazone

ยายับยั้งเอนไซม์ -glucosidase Acarbose, voglibose
(-glucosidase inhibitors)
ยาที่เพิ่มการท างานของฮอร์โมนในทางเดิน ยาออกฤทธิ์คล้าย incretin (incretin mimetics)

รูปที่ 2-1: กลไกการออกฤทธิ์ของยาที่ใช้รักษาโรคเบาหวาน (ดัดแปลงมาจาก อาหาร GLP-1 agonist: exenatide, liraglutide
เอกสารอ้างอิงหมายเลข 1) DPP-4 inhibitors: sitagliptin, saxagliptin
Amylin analog: pramlintide
ยาที่เพิ่มการขับกลูโคสออกทางปัสสาวะ ยาที่ยับยั้ง sodium-glucose cotransporter
2 (SGLT2) inhibitors: dapagliflozin,

canagliflozin