Page 236 - การคุ้มครองผู้บริโภคด้านยาและสุขภาพสำหรับประชาชน
P. 236
จุดเริ่มต้นขององค์ความรู้ด้านเภสัชกรรมนั้น เกิดคู่ขนานกับมนุษยชาติมาอย่างยาวนานตั้งแต่สมัยก่อน
ประวัติศาสตร์ มนุษย์ในสมัยนั้นอาศัยสัญชาตญาณ สังเกตจากธรรมชาติและสัตว์ป่า รู้จักการประยุกต์น าดิน โคลน
ื
น้ า แร่ธาตุ ส่วนต่าง ๆ ของพชและสัตว์ มาช่วยในการบริบาลตนเองในเบื้องต้น และเรียนรู้จากการใช้ ท าให้เกิด
การสั่งสมองค์ความรู้จากการลองผิดลองถูกแล้วถ่ายทอดความรู้ดังกล่าวสู่ลูกหลานจากรุ่นสู่รุ่น ความรู้ในการ
บ าบัดรักษาโรคในสมัยนั้นยังอยู่ในวงจ ากัด ขึ้นอยู่กับธรรมชาติและอานาจลี้ลับเหนือธรรมชาติ การบริบาลรักษา
เป็นไปโดยใช้เวทมนตร์คาถาและไสยศาสตร์ ควบคู่กับการใช้ยาสมุนไพร
ต่อมา วิวัฒนาการทางการแพทย์ในด้านการแพทย์แผนปัจจุบัน ได้มีการแบ่งแยกหน้าที่องค์ความรู้ด้าน
ั
เภสัชกรรมแผนปัจจุบันออกมา มีพฒนาการขององค์ความรู้ด้านการผลิต จากการผลิตยาเพอจ่ายให้ผู้ป่วยเฉพาะ
ื่
ราย มาเป็นระดับอุตสาหกรรม
ขณะเดียวกันบทบาทของวิชาชีพด้านผู้ป่วยได้มีการเปลี่ยนแปลงไปจากอดีต กล่าวคือ จากการจ่ายยาตาม
ื่
ใบสั่งยาได้มีการวิวัฒน์ขึ้นสู่การบริบาลทางเภสัชกรรม เพอให้ผู้ป่วยได้รับประสิทธิผลจากวิชาชีพเภสัชกรรมสูงสุด
โดยเป็นการพัฒนาวิเคราะห์และแกปัญหาการใช้ยาอย่างเป็นระบบ ซึ่งการบริบาลทางเภสัชกรรมในร้านยาหรือหอ
้
อภิบาลผู้ป่วยในโรงพยาบาลได้เกิดขึ้นในปัจจุบัน
13.3 บทบาทเภสัชกร: การคุ้มครองผู้บริโภค (Social concerned)
องค์ความรู้ด้านผลิตภัณฑ์ยาและผลิตภัณฑ์สุขภาพ ได้พฒนาจากการผลิตให้ผู้ป่วยเฉพาะราย มาเป็นการ
ั
ุ
ผลิตระดับอตสาหกรรม และการให้บริการทางการแพทย์พฒนาจากการความสัมพนธ์ระหว่างหมอกับผู้ป่วยอย่าง
ั
ั
ื้
ใกล้ชิด เป็นการช่วยเหลือและเอออาทรระหว่างกัน มาเป็นการประกอบธุรกิจสุขภาพเชิงพาณิชย์ ผลจากการใช้ยา
และผลิตภัณฑ์ จึงมิได้เกิดขนเฉพาะรายจากการใช้ยาเท่านั้น แต่เกิดผลกระทบอย่างกว้างขวางต่อสังคมและชุมชน
ึ้
ทั้งการใช้ยาจากการส่งเสริมการขายยาที่ขาดจริยธรรม การใช้ยาเกินจ าเป็น การใช้ยาอย่างไม่สมเหตุผล การ
แพร่กระจายของเชื้อโรคดื้อยา ปัญหาการใช้ยาในทางที่ผิด และการเข้าไม่ถึงยาของประชากรบางกลุ่ม ดังนั้น
ั
พฒนาการของวิชาชีพเภสัชกรรม ในด้านที่เกี่ยวกับสังคม/ชุมชน (Social concerned) จึงเกิดขึ้น เป็นงานด้าน
คุ้มครองผู้บริโภค ทั้งการใช้มาตรการทางสังคมและมาตรการทางกฎหมาย โดยมีเป้าหมายเพื่อ (1) ก่อให้เกิดระบบ
ยาที่ดี มีประสิทธิภาพ ตั้งแต่การคัดเลือกยาเข้ามาในประเทศ การผลิต/จัดหา การกระจาย และการใช้ยา (2) ท า
ให้การด าเนินธุรกิจยาเป็นไปตามกฎ/ระเบียบ มีคุณธรรมจริยธรรม และ (3) ท าให้ผู้บริโภค/กลุ่มองค์ผู้บริโภคมี
ความเข้มแข็งและมีศักยภาพในการคุ้มครองตนเอง
ุ
เมื่อระบบทุนนิยมเข้มแข็ง การผลิตสินค้าสุขภาพโดยเฉพาะยาและผลิตภัณฑ์สุขภาพ เป็นอตสาหกรรมที่
มีความซับซ้อน การด าเนินการทางธุรกิจ การท าการตลาด และการส่งเสริมการขาย ล้วนเน้นเป้าหมายทางธุรกิจ
ด้วยการท าก าไรสูงสุด ก่อให้เกิดอุปสงค์สูงสุด น ามาสู่การใช้ยาและผลิตภัณฑ์สุขภาพที่เกินจ าเป็น ซึ่งเป็นเป้าหมาย
ที่ไม่สอดคล้องกับเป้าหมายทางสุขภาวะจากการใช้ยาและผลิตภัณฑ์สุขภาพ น ามาสู่การสูญเสียทางเศรษฐกิจและ
223
