Page 64 - ตำราเภสัชวิทยาของยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาทส่วนปลาย

Pharmacology of Drugs acting on PNS อชิดา จารุโชติกมล

สรุป

1. ระบบประสาทสวนปลายแบงเปน 2 สวน คือ

- ระบบประสาทโซมาติก ซึ่งควบคุมการทํางานของกลามเนื้อลาย

- ระบบประสาทอัตโนมัติ หรือ ANS ที่สามารถแบงเปน 2 ระบบยอย คือ

 ระบบประสาทซิมพาเทติก มีผลตอรางกายในการกระตุนใหตอสูและใชพลังงาน

 ระบบประสาทพาราซิมพาเทติก มีผลตอรางกายในแงของการสะสมพลังงาน จึง
เปนระบบประสาทที่สําคัญในการควบคุมการทํางานของรางกายในสภาวะท ี่

รางกายอยูในภาวะปกติ

2. จํานวนเซลลประสาทใน ANS ทั้ง 2 ระบบมีจํานวน 2 เซลล คือ presynaptic neuron และ
postsynaptic neuron การทํางานของเซลลประสาทจะอาศัยสารสื่อประสาทสงผานขอมูล โดย


ระบบประสาทพาราซิมพาเทติกมีสารสื่อประสาทที่เกยวของ คือ acetylcholine (ACh) ระบบ
ี่

ี่
ี่
ประสาทซิมพาเทติกมีสารสื่อประสาททเกยวของ คือ acetylcholine (ACh) และ
norepinephrine (NE) เปนตน
ั
็
3. สารสื่อประสาทจะทํางานไดกตอเมื่อเขาจับกบรีเซ็พเตอร ซึ่งแตละระบบประสาทมี
ั
ความจําเพาะตอสารสื่อที่แตกตางกน รีเซ็พเตอรที่สําคัญตอระบบประสาทพาราซิมพาเทติก คือ
nicotinic receptors (N) และ muscarinic receptors (M) รีเซ็พเตอรที่สําคัญตอระบบ

ประสาทซิมพาเทติก คือ nicotinic receptors (N), alpha adrenoceptors () และ beta

adrenoceptors ()
4. จากการศึกษาในปจจุบันพบวา สามารถแบงกลุมยอย (subtype) ของรีเซ็พเตอรออกเปน

กลุมตาง ๆ คือ nicotinic receptors (Nn, Nm) muscarinic receptors (M1, M2, M3, M4,

M5) alpha receptors (12) และ beta receptors (1, 2,3 ซึ่งกลุมยอยแตละ

ื่
ื่
ั
กลุมนั้นจะพบในบริเวณเนื้อเยอที่ตางกนไป ซึ่งมีความสําคัญสําหรับการทํางานของเนื้อเยอและ
ิ
ู
อวัยวะนั้น (เมื่อรีเซ็พเตอรถกกระตุน) กลไกการทํางานหรือผลที่เกดขึ้นก็จะมีหลากหลาย ขึ้นกับ
ชนิดของรีเซ็พเตอรที่ถูกกระตุน

~ 44 ~