Page 146 - เบญจมาศ คุชนี โรคเบาหวานและคุณประโยชน์ของผักพื้นบ้านไทย 2565

134 | เบญจมาศ คุชน ช นี โ ร ค เ บ าห ว าน แล ะ คุ ณ ป ร ะ โ ย ช น ข อ ง ผั ก พื น บ้ าน ไท ย ใ น ผู ป่ ว ย โ ร ค เ บ าห ว าน | 135
ุ
ี
134 | เ บ ญจมา ศ ค
์
้
้

ผู้ป่วยโรคเบาหวานที่มีระดับน้้าตาลในเลือดสูงเป็นระยะเวลานาน จะเกิดการสร้างสาร ทราบข้อเท็จจริง ท้าให้ประชาชนละเลยความปลอดภัยในเรื่องขนาดที่เหมาะสมในการรักษา
อนุมูลอิสระ สารที่เกิดจากปฏิกิริยาไกลเคชัน (advanced glycation end products และ วิธีการใช้ที่ถูกต้องส้าหรับผู้ป่วยโรคเบาหวาน เหตุการณ์ที่เห็นชัดเจนจากข่าวที่ได้ยิน
กันบ่อยครั้ง คือ ได้รับสมุนไพรเกินขนาด ท้าให้เกิดอาการไม่พึงประสงค์ เช่น หนานเฉาเหว่ย
่
หรือ AGEs) และสารสื่อต่าง ๆ ที่กอให้เกิดการอักเสบในร่างกาย จ้านวนมากซึ่งเป็นสาเหตุ (Vernonia amygdalina) หรือ ป่าช้าเหงา ใช้ในการรกษาโรคเบาหวาน หรอ ลดระดับ
ั
ื
น้าไปสู่ความเสื่อมของผนังหลอดเลือดแดง และภาวะแทรกซ้อนต่อหลอดเลือดที่ไปเลี้ยง น้้าตาลในเลือด โดยแนะน้าให้รับประทานไม่เกิน 1-3 ใบ และไมควรรบประทานทกวัน
่
ุ
ั
อวัยวะส้าคัญของผู้ป่วย (10-12) เนื่องจากการได้รับหนานเฉาเหว่ยในขนาดสูงเป็นระยะเวลานาน จะส่งผลท้าให้ค่าการท้างาน
ของตับและไตสูงผิดปกติ อาจท้าให้ระดับน้้าตาลในเลือดต่้าเกินไปจนอาจเป็นอันตรายถึง
(13)
ในปัจจุบันมนักวิทยาศาสตร์จ้านวนมากทสนใจศกษาฤทธิ์ต้านเบาหวานของผก
ี
ึ
ั
่
ี
พื้นบ้านไทยในการลดระดับน้้าตาลในเลือด และลดภาวะแทรกซ้อนจากโรคเบาหวานทั้งใน แก่ชีวิตได้
ื้
หลอดทดลอง ในสัตว์ทดลอง และระดับคลินิก ทั้งนี้เนื่องจากผักพนบ้านไทย จัดเป็นผัก ประชาชนสามารถเข้าถึงสมุนไพรได้ง่ายเพราะใกล้ตัว รวมถึงมีผลิตภัณฑ์ที่หาซื้อ
ตามวัฒนธรรมการบริโภคของชาวท้องถิ่น เกิดขึ้นตามแหล่งธรรมชาติ หรือ ปลูกไว้ริมรั้ว ได้สะดวก แต่ปัญหาส้าคัญ คือ ประชาชนยังขาดความรู้ความเข้าใจ หรือแหล่งข้อมูลที่
ึ
บ้าน ปลอดจากสารเคมีตกค้าง น้ามาใช้บริโภคได้หลากหลายเมนู อีกทั้งมีสรรพคุณทางยา จ้าเป็น ซึ่งปัจจุบันเริ่มมีรายงานทางคลินิกเกี่ยวกับอาการไม่พงประสงค์ที่เกิดจากการใช้
ที่ทราบจากภูมิปัญญาท้องถิ่นดั้งเดิม มีคุณค่าทางอาหารตามหลักโภชนาการ ตัวอย่างผัก สมุนไพรมากขึ้น อันตรายที่เกิดจากการใช้สมุนไพรที่พบบ่อย ได้แก่ เกิดปฏิกิริยาการแพ้ มี
็
่
่
ื้
พนบ้านที่มีฤทธิ์ต้านเบาหวานที่รู้จักกันดี ได้แก่ ขมิ้นชัน บัวบก ต้าลึง มะระขี้นก ชะพลู ความเปนพิษต่อรางกาย (ได้แก พิษต่อตับ พิษต่อไต พิษต่ออวัยวะภายใน พิษต่อระบบ
ื
ึ
ิ
ี
้
้
ุ
ั
ื
ุ
ฟักขาว ย่านาง กระเทยม อินทนลนา พญาวานร มะเด่ออทมพร ผกเชียงดา กะเพรา เลอด พิษต่อสมอง ท้าให้ค่าชีวเคมีในร่างกายผิดปกติ) หรืออาการไม่พงประสงค์ที่ไม่พบ
้
หม่อน กระเจี๊ยบเขียว ขิง ขี้เหล็ก มะรุม เป็นต้น รายงานในสัตว์ทดลองหรือเซลล์เพาะเลี้ยง การเกิดอันตรกิริยาระหว่างสมุนไพรกับยาแผน
ุ
ั
ิ
้
ปัจจุบัน หรือ ระหว่างสมนไพรกบสมนไพร การใช้สมนไพรผดวิธี หรือ ไดรับเกนขนาดท ่ ี
ุ
ิ
ุ
แนะน้า มการปนเปือนหรือปลอมปนบางอยางในสมนไพรระหว่างการเตรยม ปญหาอนท ่ ี
้
ื
่
ี
ั
่
ุ
ี
5.2 ข้อจ ากัดในการใช้ผักพื้นบ้านไทยต้านเบาหวาน ยังเป็นข้อโต้แย้งส้าหรับการใช้สมุนไพรในการรักษาโรคเบาหวาน ได้แก่ การก้าหนดขนาด

้
ิ
ื
ั
ปัจจุบันผกพนบ้านไดรบการยอมรับในการใช้รักษาโรค หรือ ใช้เป็นอาหารเสรม ที่ใช้ในการป้องกันและรักษา ข้อบ่งใช้ทางคลินิกที่ชัดเจน รูปแบบยาเตรียมที่เหมาะสมใน
้
ั
มากขึ้น เนื่องจากประชาชนได้ตระหนักถึงคุณประโยชน์ สรรพคุณทางยา และคุณค่าของ การออกฤทธิ์ ฤทธิ์ในการลดระดับน้้าตาลในเลือดยังไม่แน่นอน ในทางคลินิกที่ประยุกต์ใช้
ี
ิ
ผักเหล่านั้น อกทั้งได้รับการยืนยันพสูจน์ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาในการต้านเบาหวานอยู่ จริงกับผู้ป่วย แพทย์ยังไม่ค่อยเห็นความส้าคัญ ดังนั้นหากต้องการส่งเสริมให้คนไทยใช้ผัก
็
้
ึ
้
ื
้
้
พอสมควร ได้แก่ การศึกษาในหลอดทดลอง (in vitro) การศึกษาในสัตว์ทดลอง (in vivo) พนบานชนิดใดชนิดหน่งในการปองกันหรือรักษาโรคเบาหวานในอนาคต จ้าเปนตองม ี
่
ั
ู
ั
ั
่
ี
ี
รายงานกรณศกษา (case study) จากผู้ป่วยที่ใช้จริง อย่างไรก็ตาม ผลการศึกษาในอดีต แนวทางในการพฒนายาอยางครบวงจรต้งแต่การพฒนารปแบบยาเตรยมทสะดวกใช้
ี
ึ
ั
ึ
้
่
ึ
อาจถือได้ว่าเป็นหลักฐานที่ยังไม่แน่นอนส้าหรับการใช้ในมนุษย์ ข้อจ้ากัด หรือ ปัญหาที่พบ ราคาไมแพง ศกษาพิษวิทยาในหลอดทดลอง ในสตว์ทดลอง และถาหากได้ผลการศกษา
ึ
บ่อยในการวิจัยหรือการใช้ผักพนบ้านในการต้านเบาหวาน ได้แก่ ยังขาดข้อมูลที่สมบูรณ์ เป็นน่าพงพอใจ ควรมีการศึกษาในมนุษย์ในจ้านวนที่มากพอที่จะท้าให้เชื่อถือในข้อมูล
ื้
ู
ั
ั
์
และส้าคญบางส่วนของพืชนน ๆ เช่น ขอมลทางเภสชจลนศาสตร อาการไมพึงประสงค ์ ต่อไป
่
ั
้
้
ข้อบ่งใช้ ขนาดยาที่เหมาะสมในผู้ป่วยเฉพาะราย ข้อห้ามใช้ อันตรกิริยาระหว่างยา ข้อมูล
ิ
ทางพษวิทยาทั้งแบบเฉียบพลัน แบบกึ่งเฉียบพลัน และแบบเรื้อรัง หรือการใช้ในผู้ป่วยที่ม ี
ื
่
้
่
ภาวะอนรวมดวย เช่น หญิงตั้งครรภ์ โรคไต โรคตับ เป็นต้น และการศึกษาในระดับคลินิก
ี
ก็ยังมีไม่เพยงพอ อกสิ่งหนึ่งที่เป็นปัญหาของคนไทยในการใช้สมุนไพร หรือ ผลิตภัณฑ์
ี
ธรรมชาติ ได้แก่ การได้รับข้อมูลที่ไม่ครบถ้วน หรือ การเล่าสู่กันฟัง แบบปากต่อปาก โดยไม่