Page 144 - เบญจมาศ คุชนี โรคเบาหวานและคุณประโยชน์ของผักพื้นบ้านไทย 2565

132 | เบญจมาศ คุชน ช นี โ ร ค เ บ าห ว าน แล ะ คุ ณ ป ร ะ โ ย ช น ข อ ง ผั ก พื น บ้ าน ไท ย ใ น ผู ป่ ว ย โ ร ค เ บ าห ว าน | 133
ุ
ี
132 | เ บ ญจมา ศ ค
้
์
้

ื
้
ั
้
ั
ื
้
ื
ี
่
ี
กลุ่มเสี่ยงสูง (prediabetes) ตั้งแต่เนิ่น ๆ เช่น มีระดับน้้าตาลในเลือด (fasting plasma เรอรงทมต่อหลอดเลอด และการติดตามการรกษาโรคเบาหวานใหได้ตามเปาหมายหรอ
glucose) อยู่ระหว่าง 100-125 มก./ดล. ซึ่งเป็นวิธีที่สะดวก และสามารถบ่งชี้การป่วยเป็น เกณฑ์ที่ตั้งไว้
โรคเบาหวานในอนาคตได้ หรืออาจตรวจค่าระดับน้้าตาลสะสมเฉลี่ย (HbA1C) 5.7-6.4% ยารักษาโรคเบาหวานทใช้ในปัจจุบัน มกลไกการออกฤทธิทหลากหลาย และ
ี
ี
่
์
่
ี
และการตรวจความทนต่อน้้าตาล (oral glucose tolerance test) 140-199 มก./ดล. ท้า เหมาะสมตามประเภทของผปวย รวมถงต้องพิจารณาเปนรายบคคลเพ่อใหเหมาะสมกบ
ื
ุ
้
ั
็
ู
้
ึ
่
ให้มีแนวทางในการดูแลเพื่อป้องกันโรคเบาหวานอย่างมีประสิทธิภาพ หากดูแลตนเองโดย ผู้ป่วยที่มีข้อจ้ากัดบางโรค เช่น โรคไต โรคตับ โรคกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด โรคความดัน
การตรวจสุขภาพประจ้าปี จะสามารถลดอุบัติการณการเกดโรคเบาหวานได้ถึงร้อยละ 58 โลหิตสูง โรคระดับไขมันในเลือดผิดปกติ หญิงตั้งครรภ์ กลไกการออกฤทธิ์หลักของยาที่ใช้
์
ิ
(7)
ั
และค่าใช้จ่ายในการคดกรองไม่แพง ในทางคลินิก ได้แก่ เพมการหลั่งของอนซูลิน ลดการหลั่งกลูคากอน เพมการน้ากลูโคสเข้า
ิ่
ิ่
ิ
ั
่
ี
็
้
์
ื
วิธีการป้องกันโรคเบาหวาน สามารถท้าได้โดยการปรับพฤติกรรมทางสุขภาพให้ดี เซลลและนาไปใช้เปนพลงงาน ลดการดูดซึมกลูโคสททางเดินอาหาร หรอ ลดความอยาก
้
็
ั
2
ขึ้น ได้แก่ ลดน้้าหนักตัวเพื่อให้ได้ดัชนีมวลกายในเกณฑ์ปกติ คือ น้อยกว่า 23 กก./ม. อาหาร เปนตน ส่วนยารุ่นหลังที่พฒนามาใหม่ มีการมุ่งเป้าหมายการรักษาที่ต่างจากเดิม
ุ
่
ุ
่
้
ั
ั
้
้
ส้าหรับคนเอเชีย หมั่นออกกาลังกายอย่างสม่้าเสมอ สัปดาห์ละ 150 นาที โดยเริ่มจากการ เช่น ยากลม GLP-1 agonists, ยากลมยบยงการทางานของ DPP-4 ยาที่มีโครางสร้างทาง
ี
ี
ิ
ิ่
เดินเร็ว ให้มีอัตราการเต้นของหัวใจสูงกว่าระยะพก เพื่อเพิ่มความสามารถของระบบ เคมเลยนแบบ amylin ซึ่งยาทั้ง 3 กลุ่มนี้มีฤทธิ์เพมการท้างานของฮอร์โมนในทางเดน
ั
ี
ไหลเวียนเลือดและมีกล้ามเนื้อหัวใจที่แขงแรง รับประทานอาหารที่เน้นสารอาหารที่เป็น อาหาร เป็นยาที่ออกฤทธิ์คล้ายฮอร์โมน incretin ส่วนอกกลุ่มหนึ่งเป็นยาที่อกฤทธิ์ยับยั้ง
็
ิ
้
ประโยชน์ต่อร่างกายมากกว่ารสชาติเพื่อความแข็งแรงของร่างกาย ลดหรืองดปริมาณ การทางานของ sodium-dependent glucose cotransporter (SGLT2) โดยเพ่มการ
ั
ั
้
ี
ั
่
(4)
ู
ั
ี
(8)
อาหารที่มีน้้าตาลหรือไขมันสูง รวมถึงวิธีการปรุงอาหารที่หลีกเลี่ยงการทอดด้วยน้้ามัน ขับกลโคสออกทางปสสาวะ นอกจากนยงมการพฒนายาใหมในการรกษาโรคเบาหวาน
ี
อก 2 กลุ่ม ที่เริ่มมีการศึกษาในระดับคลินิกแล้ว คือ ยาที่ส่งเสริมการสร้างไกลโคเจน โดย
อตราจ้านวนผปวยโรคเบาหวานรายใหมเฉลย 470.19 ตอจ้านวนประชากรหนง ยับยั้งการท้างานของเอนไซม์ glycogen synthase kinase-3 และยาที่ออกฤทธิ์ยับยั้งการ
่
ี
่
้
ู
ั
่
ึ
่
่
แสนคน และในผู้ป่วยโรคเบาหวานกลุ่มนี้เกิดภาวะแทรกซ้อนเฉียบพลัน (ได้แก่ diabetic สลายของไกลโคเจนในเน้อเย่อตบ โดยยับย้งการทางานของเอนไซม glycogen
ั
์
ี
้
ั
ื
(10)
ketoacidosis, hyperosmolar hyperglycemia syndrome, hypoglycemia coma) phosphorylase
ิ
่
รอยละ 2.39 โดยเกดภาวะแทรกซ้อนตอตาและตอเท้า คดเปนรอยละ 3.23 และ 3.30
้
็
้
่
ิ
ตามล้าดับ และผู้ป่วยโรคเบาหวานที่ไม่สามารถควบคุมระดับน้้าตาลในเลือดได้ ร้อยละ อย่างไรก็ตาม การใช้ยารักษาโรคเบาหวานเพียงอย่างเดียว ไม่สามารถควบคุม
74.09 ระดับน้้าตาลในเลือดได้ ต้องปฏิบัติควบคู่กับการปรับพฤติกรรมทางสุขภาพที่ดี นอกจาก
(1)
ื
การออกก้าลังกายที่สม่้าเสมอแล้ว การใส่ใจเลือกรับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพถอว่า
้
่
ู
ู
แนวทางการดแลและรักษาผปวยโรคเบาหวานทนิยมใช้ในปจจุบน เช่น แนวทาง เป็นสิ่งส้าคัญอย่างยิ่งต่อผู้ป่วยโรคเบาหวาน ผักพื้นบ้านไทยเป็นอีกหนึ่งทางเลือกที่ช่วยให้
ั
ั
ี
่
(8)
เวชปฏิบัติส้าหรับโรคเบาหวาน ปี พ.ศ. 2560 ของสมาคมโรคเบาหวานแห่งประเทศไทย ผู้ป่วยโรคเบาหวานสามารถควบคุมระดับน้้าตาลในเลือดได้ บางชนิดยังช่วยลดระดับไขมัน
และสมาคมโรคเบาหวานแหงอเมรกา (American Diabetes Association หรือ ADA) ในเลือด หรือ ลดความอ้วน ซึ่งเป็นสาเหตุส้าคัญของการเกิดการดื้อต่ออินซูลินในผู้ป่วย
ิ
่
(9)
2021 โดยเนนการคดกรองผู้ป่วยกลุ่มเสี่ยงสูงและการส่งต่อให้หน่วยงานที่รับผิดชอบ โรคเบาหวาน อีกทั้งยังช่วยลดความดันโลหิต ซึ่งความผิดปกติของระดับไขมันในเลือด
้
ั
หลักอย่างเหมาะสม แนะน้าให้ประชาชนดูแลตนเองให้มีสุขภาพที่ดีปลอดโรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง หรือ ภาวะอ้วน มักเกิดร่วมในผู้ป่วยโรคเบาหวาน นอกจากนี้ยังมีฤทธิ์
หรือหากเป็นโรคเบาหวานแล้ว ให้ป้องกันการเกิดภาวะแทรกซ้อนแบบเฉียบพลันและแบบ ต้านสารอนุมูลอิสระ (antioxidant effects) ฤทธิ์ต้านปฏิกิริยาไกลเคชัน (antiglycation
activities) ฤทธิ์ต้านการอักเสบ (anti-inflammatory actions) ซึ่งเป็นที่ทราบกันดีว่าใน