Page 145 - เบญจมาศ คุชนี โรคเบาหวานและคุณประโยชน์ของผักพื้นบ้านไทย 2565

ื ก พื น บ้ าน ไท ย ใ น ผู ป่ ว ย โ ร ค เ บ าห ว าน | 133
132 | เ บ ญจมา ศ ค ช นี โ รคเบาหวานและคุณประโยชน์ของผักพ้นบ้านไทยในผ้ป่วยโ รคเบาหวาน | 133
ู
ุ
้
โ ร ค เ บ าห ว าน แล ะ คุ ณ ป ร ะ โ ย ช น ข อ ง ผั
์
้

ั
่
ื
ื
้
้
ั
้
ี
ี
ื
กลุ่มเสี่ยงสูง (prediabetes) ตั้งแต่เนิ่น ๆ เช่น มีระดับน้้าตาลในเลือด (fasting plasma เรอรงทมต่อหลอดเลอด และการติดตามการรกษาโรคเบาหวานใหได้ตามเปาหมายหรอ
glucose) อยู่ระหว่าง 100-125 มก./ดล. ซึ่งเป็นวิธีที่สะดวก และสามารถบ่งชี้การป่วยเป็น เกณฑ์ที่ตั้งไว้
โรคเบาหวานในอนาคตได้ หรืออาจตรวจค่าระดับน้้าตาลสะสมเฉลี่ย (HbA1C) 5.7-6.4% ยารักษาโรคเบาหวานทใช้ในปัจจุบัน มกลไกการออกฤทธิทหลากหลาย และ
ี
ี
ี
์
่
่
และการตรวจความทนต่อน้้าตาล (oral glucose tolerance test) 140-199 มก./ดล. ท้า เหมาะสมตามประเภทของผปวย รวมถงต้องพิจารณาเปนรายบคคลเพ่อใหเหมาะสมกบ
ึ
ุ
ู
็
ั
้
ื
่
้
ให้มีแนวทางในการดูแลเพื่อป้องกันโรคเบาหวานอย่างมีประสิทธิภาพ หากดูแลตนเองโดย ผู้ป่วยที่มีข้อจ้ากัดบางโรค เช่น โรคไต โรคตับ โรคกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด โรคความดัน
์
ิ
การตรวจสุขภาพประจ้าปี จะสามารถลดอุบัติการณการเกดโรคเบาหวานได้ถึงร้อยละ 58 โลหิตสูง โรคระดับไขมันในเลือดผิดปกติ หญิงตั้งครรภ์ กลไกการออกฤทธิ์หลักของยาที่ใช้
(7)
ั
และค่าใช้จ่ายในการคดกรองไม่แพง ในทางคลินิก ได้แก่ เพมการหลั่งของอนซูลิน ลดการหลั่งกลูคากอน เพมการน้ากลูโคสเข้า
ิ
ิ่
ิ่
์
ื
ั
้
ี
่
็
วิธีการป้องกันโรคเบาหวาน สามารถท้าได้โดยการปรับพฤติกรรมทางสุขภาพให้ดี เซลลและนาไปใช้เปนพลงงาน ลดการดูดซึมกลูโคสททางเดินอาหาร หรอ ลดความอยาก
ั
้
็
2
ขึ้น ได้แก่ ลดน้้าหนักตัวเพื่อให้ได้ดัชนีมวลกายในเกณฑ์ปกติ คือ น้อยกว่า 23 กก./ม. อาหาร เปนตน ส่วนยารุ่นหลังที่พฒนามาใหม่ มีการมุ่งเป้าหมายการรักษาที่ต่างจากเดิม
ุ
่
้
่
้
ุ
ั
ั
ส้าหรับคนเอเชีย หมั่นออกกาลังกายอย่างสม่้าเสมอ สัปดาห์ละ 150 นาที โดยเริ่มจากการ เช่น ยากลม GLP-1 agonists, ยากลมยบยงการทางานของ DPP-4 ยาที่มีโครางสร้างทาง
้
ิ่
ี
์
ี
ิ
เดินเร็ว ให้มีอัตราการเต้นของหัวใจสูงกว่าระยะพก เพื่อเพิ่มความสามารถของระบบ เคมเลยนแบบ amylin ซึ่งยาทั้ง 3 กลุ่มนี้มีฤทธิ์เพมการท้างานของฮอรโมนในทางเดน
ั
ี
็
ไหลเวียนเลือดและมีกล้ามเนื้อหัวใจที่แขงแรง รับประทานอาหารที่เน้นสารอาหารที่เป็น อาหาร เป็นยาที่ออกฤทธิ์คล้ายฮอร์โมน incretin ส่วนอกกลุ่มหนึ่งเป็นยาที่อกฤทธิ์ยับยั้ง
ิ
้
ประโยชน์ต่อร่างกายมากกว่ารสชาติเพื่อความแข็งแรงของร่างกาย ลดหรืองดปริมาณ การทางานของ sodium-dependent glucose cotransporter (SGLT2) โดยเพ่มการ
้
ี
ั
(4)
่
ั
ั
ี
ู
อาหารที่มีน้้าตาลหรือไขมันสูง รวมถึงวิธีการปรุงอาหารที่หลีกเลี่ยงการทอดด้วยน้้ามัน ขับกลโคสออกทางปสสาวะ นอกจากนยงมการพัฒนายาใหมในการรกษาโรคเบาหวาน
(8)
อก 2 กลุ่ม ที่เริ่มมีการศึกษาในระดับคลินิกแล้ว คือ ยาที่ส่งเสริมการสร้างไกลโคเจน โดย
ี
ี
อตราจ้านวนผปวยโรคเบาหวานรายใหมเฉลย 470.19 ตอจ้านวนประชากรหนง ยับยั้งการท้างานของเอนไซม์ glycogen synthase kinase-3 และยาที่ออกฤทธิ์ยับยั้งการ
่
่
้
ู
่
่
ั
ึ
่
แสนคน และในผู้ป่วยโรคเบาหวานกลุ่มนี้เกิดภาวะแทรกซ้อนเฉียบพลัน (ได้แก่ diabetic สลายของไกลโคเจนในเน้อเย่อตบ โดยยับย้งการทางานของเอนไซม glycogen
์
ั
ี
ั
ื
้
(10)
ketoacidosis, hyperosmolar hyperglycemia syndrome, hypoglycemia coma) phosphorylase
ิ
่
่
้
ิ
็
รอยละ 2.39 โดยเกดภาวะแทรกซ้อนตอตาและตอเท้า คดเปนรอยละ 3.23 และ 3.30
้
ตามล้าดับ และผู้ป่วยโรคเบาหวานที่ไม่สามารถควบคุมระดับน้้าตาลในเลือดได้ ร้อยละ อย่างไรก็ตาม การใช้ยารักษาโรคเบาหวานเพียงอย่างเดียว ไม่สามารถควบคุม
74.09 ระดับน้้าตาลในเลือดได้ ต้องปฏิบัติควบคู่กับการปรับพฤติกรรมทางสุขภาพที่ดี นอกจาก
(1)
ื
การออกก้าลังกายที่สม่้าเสมอแล้ว การใส่ใจเลือกรับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพถอว่า
แนวทางการดแลและรักษาผปวยโรคเบาหวานทนิยมใช้ในปจจุบน เช่น แนวทาง เป็นสิ่งส้าคัญอย่างยิ่งต่อผู้ป่วยโรคเบาหวาน ผักพื้นบ้านไทยเป็นอีกหนึ่งทางเลือกที่ช่วยให้
ู
ี
่
ู
ั
ั
่
้
(8)
เวชปฏิบัติส้าหรับโรคเบาหวาน ปี พ.ศ. 2560 ของสมาคมโรคเบาหวานแห่งประเทศไทย ผู้ป่วยโรคเบาหวานสามารถควบคุมระดับน้้าตาลในเลือดได้ บางชนิดยังช่วยลดระดับไขมัน
่
และสมาคมโรคเบาหวานแหงอเมรกา (American Diabetes Association หรือ ADA) ในเลือด หรือ ลดความอ้วน ซึ่งเป็นสาเหตุส้าคัญของการเกิดการดื้อต่ออินซูลินในผู้ป่วย
ิ
(9)
2021 โดยเนนการคดกรองผู้ป่วยกลุ่มเสี่ยงสูงและการส่งต่อให้หน่วยงานที่รับผิดชอบ โรคเบาหวาน อีกทั้งยังช่วยลดความดันโลหิต ซึ่งความผิดปกติของระดับไขมันในเลือด
้
ั
หลักอย่างเหมาะสม แนะน้าให้ประชาชนดูแลตนเองให้มีสุขภาพที่ดีปลอดโรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง หรือ ภาวะอ้วน มักเกิดร่วมในผู้ป่วยโรคเบาหวาน นอกจากนี้ยังมีฤทธิ์
หรือหากเป็นโรคเบาหวานแล้ว ให้ป้องกันการเกิดภาวะแทรกซ้อนแบบเฉียบพลันและแบบ ต้านสารอนุมูลอิสระ (antioxidant effects) ฤทธิ์ต้านปฏิกิริยาไกลเคชัน (antiglycation
activities) ฤทธิ์ต้านการอักเสบ (anti-inflammatory actions) ซึ่งเป็นที่ทราบกันดีว่าใน