Page 136 - ตำราเภสัชวิทยาของยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาทส่วนปลาย

Pharmacology of Drugs acting on PNS อชิดา จารุโชติกมล

ยาคลายกลามเนื้อลาย

1. บทนํา
ระบบประสาทโซมาติกจะควบคุมการทํางานของกลามเนื้อลาย โดยการสั่งงานผานสารสื่อ

ประสาท คือ ACh ชนิดรีเซ็พเตอรทอวัยวะเปาหมาย คือ nicotinic receptors ชนิด Nm (ภาพ

ี่
ิ
ที่ 4.1) เมื่อเกิดกระบวนการ neuromuscular transmission จะเกดการหดตัวของกลามเนื้อ
ลาย ในทางตรงกันขามหากมีการขัดขวางขั้นตอนในกระบวนการดังกลาวจะทําใหกลามเนื้อคลาย

ู
ตัว tone ของกลามเนื้ออาจถกรบกวนไดโดยสารหลายชนิดที่มีผลเปลี่ยนแปลงการหดตัวของ
กลามเนื้อ (muscle contraction) ที่เรียก skeletal muscle relaxants โดยสารดังกลาวจะมี
กลไกการออกฤทธิ์ขัดขวางที่แตละขั้นตอนของกระบวนการ neuromuscular transmission

ึ้
ั
ื่
และปจจบันมีการนําสารดังกลาวมาใชรวมกับยาสลบในการทาหตถการตาง ๆ มากขน เพอลด
ํ
ุ
ขนาดของการใชยาสลบลง

2. กลไกการออกฤทธิ์ของยาคลายกลามเนื้อลาย
การออกฤทธิ์ของยาคลายกลามเนื้อลายนั้นสามารถออกฤทธิ์ไดหลายแบบ โดยมีผลตอ

กระบวนการเกิด neuromuscular transmission ที่ตําแหนงตาง ๆ กันไป ตามลําดับดังนี้ (ภาพ
ที่ 4.2, ตารางที่ 4.1)

- กลุมที่ 1 Agents acting on central regulation of muscle tone จะมีผลตอ CNS

หลายที่และหลายกลไก ไดแก CNS stimulants และ depressants เชน benzodiazepines,

mephenesin เปนตน

- กลุมที่ 2 Agents acting on nerve impulse จะลดการนํากระแสประสาท โดยมี

+
ผลตอการเพิ่มและลด permeability ของ Na ions เชน ยาชาเฉพาะที่ (local anesthetics;
LA) และยาสลบ (general anesthetics; GA) , tetrodotoxin, tolperisone เปนตน

- กลุมที่ 3 Agents acting on ACh synthesis and release มีผลลดระดับ ACh

ตัวอยางสารเชน hemicholinium, botulinum toxin, black widow spider venom เปนตน

~ 116 ~