Page 32 - Microsoft Word - ANS 1 ËŽ

Pharmacology of Drugs acting on PNS อชิดา จารุโชติกมล

(N) receptor ซึ่งมี 2 ชนิด คือชนิดที่พบที่ปมประสาท (ganglia) เรียก Nn receptor และชนิดที่
พบที่บริเวณจุดประสานระหวางเซลลประสาทและกลามเนื้อลาย (neuromuscular junction;

NMJ) เรียก Nm receptor

2.2 Norepinephrine (NE)

เปนสารสื่อประสาทกลุม biogenic amine หรือ monoamine ซึ่งสารสื่อในกลุมนี้จะ
ประกอบดวย 2 กลุมยอย คือ กลุม catecholamines และกลุม indolamines สารสื่อประสาท

ในกลุม catecholamines ประกอบดวย dopamine (DA), norepinephrine (NE) และ

epinephrine (Epi) ซึ่งจะถูกสังเคราะหขึ้นจากกรดอะมิโน tyrosine (tyr) ดังภาพที่ 1.4 B และ
ู
ิ
1.5 โดยสารสื่อประสาท NE จะถกสรางและหลั่งออกมาจากเซลลประสาทอะดรีเนอรจก
(adrenergic neurons) สวน Epi จะถูกหลั่งออกมาจากตอมหมวกไตชั้นใน (adrenal

ั
medulla) ในภาวะคับขน ตื่นเตน สารสื่อประสาท NE สรางจากกรดอะมิโน phenyl-alanine
โดยเอนไซม phenylalanine hydroxylase ไดเปน tyrosine จากนั้นจะเปลี่ยนแปลงตอไป

หลายขนตอนภายใน cell body ของ noradrenergic neurons โดย สารสื่อประสาท NE เกด
ิ
ั้
จากการเปลี่ยนแปลง DA ภายในในถุงเก็บ (synaptic vesicles) เมื่อมีกระแสประสาทมากระตุน
เซลลประสาทจะหลั่ง NE จาก vesicle เขาสูบริเวณ synaptic cleft และสารสื่อประสาท NE ที่

ั
หลั่งออกมาแลวจะจับกบ postsynaptic receptors ในขณะทบางสวนจะจับกบ presynaptic
ี่
ั
ื
receptors คอ -adrenoceptor (autoreceptor) จึงใหผลในการกระตุนเปน 2 อยาง คือ
2
กระตุนและยับยั้ง ตามลําดับ ซึ่งสารสื่อประสาท NE ใน synaptic cleft สวนใหญ คือ 60-
+
80% ของปริมาณทั้งหมดที่หลั่งออกมาจะถูกเก็บกลับ (uptake 1 หรือ reuptake) โดยใช Na -
dependent ATPase transport protein ห รื ออ าจ เ รี ยก ว า NE transporter (NET)
กระบวนการ uptake กลับเขาเซลลประสาทนี้เปนวิธีการที่สําคัญในการทาลายสารสื่อประสาท
ํ
NE จาก synaptic cleft หลังจากนั้นสารสื่อประสาทจะถูกนําเขาไปเกบสะสมใน vesicle แล
็
สวนที่เหลือจะถูกทําลายโดย monoamine oxidase (MAO) จากในไมโตรคอนเดรียภายใน

เซลลประสาทนั้น

สารสื่อประสาท NE ที่คงอยูใน synaptic cleft อาจถูกทําลายโดยเอนไซม catechol-
O-methyl transferase (COMT) ที่ อยู ใน postsynaptic cell (uptake 2) ได เป น

~ 11 ~